Hayim Benveniste

1603 – 1673

Sefarad teolog Benveniste, memleketi İstanbul’da ağırlıklı olarak Joseph b. Trani Musa ve Joseph  Samegah tarafında eğitidi. 1624’te henüz 21 yaşındayken ayrıntılı yorumunu Musa b. Musa’nın Sefer Mitzvot Gadol’u üzerine yazmaya başladı. Aynı yıl Benveniste ritüel hukuk (Issur ve-Hetter) ile ilgili davalarda yargılamak üzere atandı. Benveniste, İzmir’e yerleştiğinde 1643’ten 1655’e kadar Tire’de hahamlık yaptı. İzmir Hahambaşısı Yosef Eskapa’nın yaşı ilerlediğinde, Benveniste 1661’de ritüel ve evlilik hukuku konularında onun adına hareket etmek üzere atandı ve ertesi yıl ölümünden sonra onun yerine geçti. 1665’te şehrin bilim adamlarının konseyi (Benveniste’nin rızasıyla) Aaron  Lapapa’yı hukuk davalarından sorumlu olarak atadı. Ancak aynı yılın sonunda Lapapa, aforoz ettiği ve ölüme mahkum ettiği Sabetay Sevi’nin  taraftarları tarafından görevden alındı.  Sabetay Sevi’nin İslam’ı kabul etmesinden sonra İzmir Cemaatinin küçük bir bölümü Lapapa’yı yeniden göreve getirmeye çalıştı, fakat başarıya ulaşamadı. Sonuç olarak, Benveniste, Lapapa ile bir anlaşmazlığa düştü. Benveniste’nin Sabetay hareketine karşı tutumu tamamen olumsuzdu, ancak toplumsal uyum adına tartışmalardan kaçınmaya çalıştı ve bazı durumlarda Sabetay Sevi ve takipçilerini izleyen topluluğunun çoğunluğuna açıkça karşı çıkacak kadar kararlı değildi. . Bununla birlikte, Benveniste’nin bu bölümdeki rolü, Yahudi teologların en büyüklerinden biri olarak saygınlığını ve otoritesini azaltmadı. Pek çok öğrencisi arasında Solomon ibn Ezra, Isaac Algazi, Ayyim Algazi ve Abraham b. Aaron de Boton yer almıştı.  Başlıca eseri Keneset ha-Gedolah, hem Aşkenazi hem de Sefarad hahamları tarafından büyük pratik değeri olan yetkili bir eser olarak kabul edildi. Sekiz büyük ciltten oluşan çalışmasında Benveniste, Joseph Caro döneminden sonra olağanüstü otoritelerin cevaplarında ve diğer hukuk eserlerinde bulunan tüm sonuçları ve  bazı kararları alıntılar ve sistematik olarak açıklar. Benveniste’nin yaşam süresi boyunca işin yalnızca üç bölümü basıldı: Oraḥ Ḥ ayyim (Leghorn, 1658); Sheyarei, Oraḥ Ḥ ayyim üzerine addenda (Smyrna, 1671); ve Oshen Mishpat’ta (bölüm 1, Smyrna, 1660). Ölümünden sonra Yoreh De’ah’ın kitabı çıktı (3 bölüm, Konstantinopolis, 1711–17); Even ha-Ezer (Smyrna, 1731, yeni baskı Lemberg, 1861); on Ḥ oshen Mishpat, bölüm 2, diğer yazarlar tarafından çeşitli eklerle (Smyrna, 1734). Ayrıca Dina de-Ḥ ayyei, (kusurlu bir el yazması) ölümünden sonra yayınlandı (Constantinople, 2 pts. 1747). Oshen Mishpat ile ilgili ek yasal romanlar, Ayyim b. Menahem Algazi’nin Benei Ḥ ayyai’si Orta-köy’de (İstanbul yakınlarında) 1712’de yayınlandı. Benveniste ayrıca Turim’in dört bölümü üzerine önemli yanıtlar yazdı (Ba’ei ye ayyei, “Yaşamın İhtiyaçları”). Oraḥ Ḥayyim’de (bölüm 2, Selanik, 1783), Yoreh De’ah’ın 211 bölümünde ve Even ha-Ezer’in (ibid., 1788) 24 bölümünde ve ayrıca Ḥoshen Mishpat’ta yayınlanmıştır. Benveniste ayrıca bir dizi broşür üzerine roman yazdı: Sadece bir kısmı mevcut olan Ḥamra ve-Ḥayyei adını verdiği Sanhedrin’de, daha önceki yasal otoritelerin çalışmalarını el yazmalarından notlar ve alıntılarla birlikte Ḥemer Ḥivver Attik (Leghorn, 1802) başlığı altında yayınlandı. Benveniste’nin oğlu Israel (1644-1729) İzmir’in baş hahamı olarak onun yerine geçti.